Banu Topalakçı
Çocuklar ise özellikle sınav
Kolonun (kalın barsağın) aşırı ve /veya düzensiz çalışması sonucu oluşan bir sindirim
Spastik kolon hastalığının tanısında hikaye ve fizik inceleme önemli. Kesin tanı için spesifik bir test yoktur. Tanısal yöntemler başka hastalıkların olmadığını göstermede kullanılır. Kullanılan testler; büyük abdest incelemeleri, kan tahlilleri, baryumlu kolon grafisi, sigmoidoskopi ve kolonoskopidir.
Yemeklerden sonra karın ağrısı, bazı durumlarda bağırsak hareketlerinin artması ve çok dışkılama, bazı durumlarda ise barsak hareketlerinin azalması ve az dışkılama, hıçkırık, bulantı, çarpıntı ve halsizlik gözlenebilir.
BELİRTİLER
- İshal
- İshal - kabızlık dönemleri
- Bağırsak hareketlerinin başlaması ile geçen ve yemekeri takiben ortaya çıkan karın ağrısı
- Aralıklı olarak karında hassasiyetı
- Karında şişkinlik, gaz ve sıvı hareketlerinin hissedilmesi
- Bulantı
- Kusma
- İştah kaybı
- Duygusal stres
- Depresyon
Gözlenen bu durumların ortadan kaldırılması için aşağıda ki beslenme kurallarına dikkat edilmesi gerekmektedir.
YENİLMEMESİ GEREKENLER
Çay , kahve, neskafe, meşrubatlar, kola ve diğer asitli içecekler.
Yağda kızarmış ve kavrulmuş etler, sucuk, pastırma, salam, sosis, salamura balık.
Kepekli tahıl ürünleri, kurubaklagil (kurufasülye, nohut, barbunya, mercimek).
Hazır çorbalar ve içeriği bilinmeyen hazır besinler.
Turşu, soğan, sarımsak, limon tuzu, zeytin, sirke ve acılı besinler.
Kremalı, çikolatalı, kızarmış tatlılar ve soslu besinler.
Salçalı ve aşırı baharatlı besinler.
Kepek ekmek yerine beyaz ekmek tercih ediniz.
Baharatlı yiyecekler, yağda kızartılmış hamur işleri, tahin helvası, çikolata ve yukarıda belirtilmeyen ancak midenizde ağrı yaratan besinleri günlük beslenme programınızdan çıkarınız.
GENEL ÖNERİLER
Süt, ıhlamur, açık çay ,taze bitki çayları ve taze meyve sularından içebilirsiniz.
Haşlanmış, ızgara veya fırında pişirilmiş kırmızı (sığır, dana, koyun, kuzu) ya da beyaz et (tavuk, hindi, balık) yiyebilirsiniz.
Haşlanmış yumurta, beyaz peynir, kaşar yiyebilirsiniz.
Beyaz ekmek, makarna, pirinç, mısır, irmik, erişte, şehriye kraker, bisküvi tüketebilirsiniz.
Meyveleri kabuksuz olarak ya da komposto şeklinde tüketiniz. Ağrıya neden olan meyveleri diyetinizden çıkarınız.
Sebzeleri iyi pişirilmiş sebze yemekleri şeklinde tüketiniz. Havuç, kabak, patates, bamya ıspanak ve semizotunu tercih ediniz.
Kavrulmadan hazırlanmış, et suyu katılmamış çorbaları içebilirsiniz.
Yemeklerinizde tereyağı, margarin gibi katı yağlar yerine sıvı yağ tüketmeyi tercih ediniz.
Şeker ve şekerli besinlerden, sütlü tatlılar tüketebilirsiniz.
Yiyeceklerinizin çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat ediniz.
Besinleri yavaş yavaş ve iyi çiğneyiniz.
Azar azar ve sık sık besleniniz. Yemeklerinizi 6 öğün şeklinde tüketiniz.
Bir gün içinde bütün besin gruplarından almaya çalışınız.
Yemekler pişirilirken yağın yanmamasına dikkat ediniz ve tüm yiyecekleri çiğden koyunuz, kavurmayınız.
TEDAVİNİN EN BÜYÜK BASAMAĞI BESLENMEDİR
Spastik kolonda; bağırsak hareketleri çeşitlilik gösterebilir. Bu duruma uygun olarak bir beslenme programı tercih edilmesi kişi için çok önemlidir. Spastik kolon kendisini kabızlık ya da ishal şeklinde gösterebilir. Her iki durum da tedavi edilmesi gereken ve tedavinin en önemli basamağının beslenme olduğu bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır.
KABIZLIK (KONSTİPASYON)
Dışkılamanın sıklığı ve hacmi bireyden bireye değişmekle birlikte, dışkılamanın gecikmesi, dışkının sert, kuru olması ve zor dışkılama konstipasyon yani kabızlık olarak tanımlanır.
Kanstipasyon yani kabızlık durumunda dikkat edilmesi gerekenler:
"Düzenli tuvalete gitme alışkanlığı edininiz. Dışkılama ihtiyacınızı ertelemeyiniz.
"Sabahları aç karnına bir bardak ılık su içiniz.
"Sıvı tüketimini arttırınız.
"Posa içeriği yüksek gıdalar tercih ediniz.Çünkü ;posa barsaklara su çekerek dışkı kıvamını yumuşatır ve rahat dışkılamaya yardımcı olur.
Bunun için düzenli olarak;
- Her öğünde sebze yemeği ve bol salata tüketiniz.
- Kabızlığa neden olabilecek gıdalardan kaçınınız. Örneğin; muz, şeftali, elma, patates, pirinç.
- Aralarda taneleriyle beraber kayısı yada erik komposto- tüketiniz.
- Günlük hareket miktarınızı artırınız.
KABIZLIKDA YARDIMCI OLACAK MENÜ
Kalkınca: 1 su bardağı ılık su veya ıhlamur
1 tatlı kaşığı kayısı veya erik marmelat
Sabah: Süt veya ıhlamur
1 adet yumurta veya B.peynir
5-6 adet zeytin
1 tatlı kaşığı reçel veya marmelat
Domates salatalık
Beyaz ekmek
Ara: Ihlamur
Bisküvi
Öğle: Et yemeği
Sebze yemeği
Beyaz ekmek
Komposto (armut,erik veya kayısı )
Ara: 1 adet kabuksuz armut
Akşam:Çorba
Etli sebze yemeği
Meyve (armut, kayısı,)
Beyaz ekmek
Gece: Süt
Bisküvi
ZAYIFLIK, HALSİZLİK GÖRÜLEBİLİR
Spastik kolonda, ishal yani dışkı sıklığında ,miktarında ve hacminde artma da gözlenebilir. Böyle bir durum da çok fazla miktarlarda su ve elektrolit kayıpları olur. Süre uzadıkça sıvı kaybı ile beraber zayıflık, halsizlik görülür.
Uygun ilaç ve beslenme tedavisi ile gözlenen ishal tablosundan kurtulmak şarttır.
İshal durumunda dikkat edilmesi gerekenler:
"İshal durumunda çok fazla miktarda sıvı kaybı olduğu için kaybedilen sıvının yerine konması gerekmektedir. Bu nedenle ; günlük yaklaşık olarak 3-4 litre su içiniz.
"Bağırsak hareketlerini arttıran posalı yiyeceklerin(k.baklagiller) tüketiminden kaçınınız.
"İshal durumunuz azalana kadar çiğ sebze ve meyve tüketmemeye özen gösteriniz. Bu dönemde sebzelerden patates, meyvelerden muz, şeftali ve elmayı kabuksuz olarak tüketebilirsiniz.
"Yağsız makarna veya pirinç tüketebilirsiniz.
"İshal durumu devam ettiği sürece, süt yerine yoğurt (az yağlı) ve ayranı (az yağlı) tercih ediniz.
"Haşlama, fırında (buğlama) veya ızgara şeklinde beyaz ve kırmızı et tüketebilirsiniz.
"Yağ ishali tetikleyici bir öğedir. O nedenle beslenme programınızda ki yağı minimuma indiriniz. Bu durumu; yemek ve et sularını tüketmeyerek, peynir seçiminizi yağsız ve/veya yarım yağlı yaparak, yağlı besinlerden kaçınarak sağlayabilirsiniz.
"İshal durumunun artarak devam etmesini sağlayan diğer bir öğe de şekerdir.Şeker ve şekerli yiyecekleri tüketmekten kaçınınız.
"İçeriğini bilmediğiniz hiçbir besini tüketmeyiniz.
"Hazır meyve suları, asitli içecekler, kahve ve kakao gibi kafein içeriği olan içecekleri tüketmekten kaçınınız. Çünkü; kafein bağırsak hareketlerinin artmasını sağlayan bir diğer öğedir.
İSHAL DURUMUNDA YARDIMCI OLABİLECEK ÖRNEK MÖNÜ
Sabah: Açık çay
Haşlanmış yumurta ya da beyaz peynir (Light)
Beyaz ekmek
Ara: Açık çay
Etimek
Öğlen: Çorba (şehriye yayla, un)
Haşlama, ızgara veya fırında et
Peynirli makarna
Yoğurt
Beyaz ekmek
Ara:1 porsiyon kabuksuz meyve (Elma, şeftali, muz)
Akşam: Haşlama, buğlama ve ya fırında derisiz tavuk
P. pilavı (yağsız)
Yoğurt
Beyaz ekmek
Gece: Açık çay
B. peynir
Beyaz ekmek
Kaynak:BUGÜN
YORUM EKLE